Op 2 november is het Allerzielen

Op 2 november is het Allerzielen de dag ervoor Allerheiligen

Wat is het verschil tussen Allerzielen, Allerheiligen en Halloween

 Vaak moet ik beroepshalve eigentijdse grafmonumenten op begraafplaatsen en kerkhoven plaatsen. Vaak doe ik dat met nabestaanden die  hun dierbare overledene zo gedenken. Na het afronden van een persoonlijke uitvaart is het plaatsen van een grafmonument het laatste dat nog gedaan kan worden.

Het herdenken van de doden is van alle tijden. In de middeleeuwen institutionaliseerde de kerk dit met een officiële dag op 2 november: Allerzielen. Inmiddels nemen ook niet-katholieke landen dit gebruik over. Ook bestaat er nog zoiets als Allerheiligen. Wat is dat? Wat heeft Halloween daarmee te maken en wanneer en waarom deze dagen ooit ingevoerd?

Wat is het verschil tussen Allerzielen, Allerheiligen en heeft Halloween daarmee te maken? Een korte beschrijving en wat dit alles voor jou kan betekenen.

Allerzielen was oorspronkelijk een feest van de katholieke kerk. In niet katholieke landen kenden men het niet. Nu zie je steeds vaker dat er varianten van dit feest komen waarbij de doden herdenkt.

’s Avonds stelt men de begraafplaats open voor bezoekers en men organiseert dat er gedichten worden voorgelezen, dat muzikanten liedjes zingen en op ieder graf staat een lichtje.

Allerzielen een van oorsprong katholieke feest dat in de vergetelheid was geraakt komt op steeds meer begraafplaatsen terug. ’s Avonds is de begraafplaats geopend, dichters en muzikanten brengen hun kunsten ten gehore tussen de grafstenen en de begraafplaats is feeëriek verlicht met vele lichtjes en vuurkorven. Waar komt dit gebruik vandaan en wat is de oorspronkelijke betekenis?

Wat is eigenlijk de herkomst van Allerzielen? Wat was de betekenis oorspronkelijk? En behalve Allerzielen is er ook nog Allerheiligen. Is het toeval dat het Amerikaanse Halloween vlak voor Allerzielen is?

Tijdens het feest van alle zielen “Allerzielen” herdenkt de rooms-katholieke kerk al bijna duizend jaar op 2 november alle overleden gelovigen. De dag voor Allerzielen wordt “Allerheiligen” genoemd. Ook een katholieke viering. Hoewel Allerzielen dus een van oorsprong katholiek feest is wordt het inmiddels overal op de wereld gevierd. Natuurlijk is het feest in de van oorsprong katholieke landen in Zuid-Europa en Latijns-Amerika het meest populair.

Allerheiligen

Op 1 november met Allerheiligen gedenkt de kerk ruim honderdduizend (!) heiligen. Die heeft de kerk zelf heilig verklaard na een ingewikkelde en langdurige procedure. Vanzelfsprekend moet een heilige rechtschapen en gelovig geleefd hebben. En een aantal wonderen verrichtten hielp zeker mee bij de

Op Allerheiligen staat een goed en juist leven leiden en het einde der tijden centraal.  Tijdens Allerheiligen draagt men missen op aan heiligen en bezoekt men kerkhoven. In de avond begint men met de voorbereidingen van Allerzielen op 2 november. Deze avond heet Allerheiligenavond.

Herkomst Halloween

In Engeland verbasterde Allerheiligenavond “All Hallows evening” tot “Halloween”. De van oorsprong katholieke viering veranderde daar in een woest wereldlijk feest. En hoewel Halloween van oorsprong dus een relatie had met Allerheiligenavond en de voorbereidingen van Allerzielen kwam het in de loop der tijd  daar los van te staan.

Allerzielen een bijzondere Geschiedenis

Rond de tiende eeuw herdachten monniken hun overleden kloosterbroeders op een gedenkdag die door abt Odilo van Cluny was ingevoerd. Al in de tiende eeuw werden alle gestorven kloosterbroeders herdacht tijdens een gedenkdag op 2 november die was ingevoerd door abt Odilo van Cluny. Twee honderd jaar later wordt deze datum als een officiële feestdag ingevoerd door de Paus.  Allerzielen wordt een officiële dag waarop de zielen van de overleden gelovige herdacht werden.  

Waarom was Allerzielen nodig?

Het start met het geloof in het vagevuur. Voor wie niet goed weet wat dat was: De katholieke kerk concludeerde uit de bijbel dat alle mensen en overleden zielen van nature zondig waren; de een natuurlijk een stuk meer dan de ander, maar allemaal waren ze zo zondig dat gelijk de hemel ingaan na overlijden er niet in zat. Als iemand overlijdt dan gaat de ziel volgens de Katholieke kerk eerst naar het “vagevuur” waar de ziel gelouterd moet worden voordat deze tot God in de hemel kan opstijgen. Ben je te zondig geweest dan wacht de hel, maar in het vagevuur is er hoop en zicht op een plaatsje in de hemel. Het is Paulus die het vagevuur voor het eerst noemt in een brief aan de Korintiërs.

De tijd in het vagevuur, waar men boete doet voor zonden begaan tijdens het aardse leven, zou bepaald geen pretje zijn. Maar om die arme lijdende zielen een handje te helpen kunnen de levenden voor hen bidden. Daardoor zou de periode in het vagevuur korter zijn en ook een gedeelte van de zonden weg gescholden worden. De levenden hadden er zelf ook voordeel bij, want met al dat bidden voor anderen kochten ze hun eigen zonden ook een beetje af.

Allerzielen was de dag moment waar de levenden actief de overleden zielen konden helpen.

Allerzielen de dag zelf

Van oorsprong ging men met Allerzielen eerst naar de Mis, liep men mee met een processie en natuurlijk bad men dan voor de overledenenMet het aansteken van kaarsjes en het bezoeken van de graven op het kerkhof herdacht men de doden. Op de begraafplaats versierde men het graf liefst met witte bloemen, vaak chrysanten. mooie bloemen en bloemenkransen.

Eten op de begraafplaats

Tijdens Allerzielen werden ook vaak broodjes uitgedeeld – het eten van deze zogenaamde zielenbroodjes zou de verlossing van zieltjes betekenen. Dus het was goed werk en bovendien een mooie vorm van armenzorg met een kerkelijke oorsprong.

Zielenbroodjes waren lekkere broodjes die gratis werden uitgedeeld aan de armen. Het eten van een broodje stond gelijk aan de verlossing van een zieltje. Dus het was goed werk en bovendien een mooie vorm van armenzorg met een kerkelijke oorsprong.

In landen in Latijns -Amerika wordt Allerzielen vormt eten en drinken op het graf een hoogtepunt van de dag. Hele families sjouwen tassen vol eten en drinken naar de begraafplaats. Daar wordt tussen grafstenen en grafmonumenten die versierd zijn met bloemen en bloemenslingers lekker gegeten en gedronken. Allerzielen is daar nog steeds een feestelijke gebeurtenis en een hoogtepunt waar door velen naar uitgekeken wordt

Allerzielen verhalen

In het donker op de begraafplaats, lichtjes branden, gebed en herinneringen ophalen aan de overledenen gaf aanleiding tot (sterke) verhalen.

Zou zouden er doden zijn die even terugkwamen, de brandende kaarsen konden deze zielen de de weg wijzen, er waren klokken die spontaan begonnen te luiden, en voor de zekerheid legde bosjes stro die gekruist werden op graven neer om het kwade af te weren. Dit gebruik vond men nog terug in de vorige eeuw in katholieke landen

Bloemenzee

Op Allerzielen veranderden de grauwe Katholieke begraafplaatsen in een zee van bloemen. Nederlandse begraafplaatsen huren steeds vaker muzikanten en dichters in die ter plekke hun kunsten ten gehore brengen.  ’s Avonds stelt men de begraafplaats open voor bezoek en er worden gedichten voorgelezen, muzikanten zingen gevoelige liedjes en op iedere grafsteen staat een klein lichtje.

Goed zorg dragen voor de doden

De huidige manier om Allerzielen en de varianten er van te vieren sluit aan bij een eeuwenoude traditie: we moeten goed voor onze dierbare doden zorgen. Laten we blijven  tonen dat we hen niet vergeten zijn. Dat ze voortleven in onze harten en in onze gedachten.

We wensen u een fijne Allerzielen!

Memorabel Afscheidsmonumenten

Memorabel Afscheidsmonumenten werkt anders dan de meeste grafmonumentenleveranciers Nabestaanden worden uitgenodigd om mee te denken als we persoonlijke gedenktekens ontwerpen. Gedenkteken met moderne materialen – denk aan RVS, geroest staal en glas. Alle grafkunst die Memorabel maakt is persoonlijk en uniek en worden door Nederlandse vakmensen gemaakt. Ook tijdens het maken worden nabestaanden uitgenodigd om te komen kijken.

Jeroen Stok

Dit artikel werd geschreven door Jeroen Stok, kunstenaar van RVS sculpturen en beelden die ook persoonlijke grafkunstmonumenten in opdracht maakt. 

Jeroen Stok – Memorabel Afscheidsmonumenten Moezelstraat 72 8226 LB Lelystad telefoon 06 49 351 338